5.2.4. Zelfstandigheid
Verantwoordelijkheid
Bewoners zijn verantwoordelijk voor alledaagse taken. Het voorspelbaar maken van de dag is de voorwaarde om te komen tot … Voor iedere bewoner is de situatie zo ingericht dat deze zo zelfstandig mogelijk kan functioneren. Denk aan een stappenplan in de vorm van een script voor het poetsen van de kamer of het dekken van de tafel. Ook hier wordt per bewoner gekeken wat het doel is en welke stappen nodig zijn om dit te bereiken. Door dagplanning initiëren ze dit zelf of worden kort op weg geholpen door begeleiding. Voorbeelden voor alledaagse taken zijn: eigen kamer poetsen, de was doen, vragen wat anderen willen eten, eten kopen, tafel dekken. Bewoners weten op welke dag ze verantwoordelijk zijn voor lunch/tafel dekken/ tafel opruimen. Apparaten worden bewust gekozen met het doel dat de bewoners deze zelfstandig kunnen bedienen.
Zelf op zoek gaan naar oplossingen
De methodiek is erop gericht dat bewoners ten alle tijden zelf uitgedaagd worden om hun doel te bereiken. Hierbij is de begeleiding gericht op ondersteuning: wat heeft deze bewoner nodig om verder te komen? Deze ondersteuning is voor iedere bewoner. Bij `problemen` gaan sommige bewoners zelf op zoek naar een oplossing. Zoals nieuwe klittenband pakken als de picto`s niet meer blijven plakken op de klittenbandstrook. De structuur die in de omgeving aanwezig is, creëert ruimte om zelfstandigheid te bevorderen. Ook de begeleiding stimuleert de bewoner om zelfstandig op zoek te gaan voor oplossingen bij ervaren problemen/uitdagingen. Begeleiding helpt bewoners een individuele structuur/planning te maken en deze bij te stellen als deze niet werkt.
Begeleider: Het gaat niet om het eindresultaat maar om het proces.
Werken met een script
Een script (zie begrippenlijst) wordt ingezet bij een bewoner om te komen tot communicatie en handelen. Een script is een weergave van een situatie of dag, vaak visueel vormgegeven. Een script wordt ingezet naar de hulpvraag van de bewoner of waar begeleiding ziet waar de hulpvraag van toepassing is. Het is een voorwaarde van een bewoner om te komen tot communicatie en handelen. Dit wordt gedaan vanuit de communicatievorm van de bewoner. Eerst wordt de dag voorspelbaar gemaakt, en daar waar nodig wordt een script gemaakt. Een script wordt altijd samen door bewoner en begeleiding tot uitvoering gebracht. Een script kan ingezet worden in verschillende vormen (visueel, auditief, tactiel vanuit beleving) en verschillende situaties.
Zo maken bewoners een script voordat ze aan de slag gaan met een activiteit. Afhankelijk van de bewoner maakt hij/zij deze zelfstandig of met hulp. Daarin komen de volgende aspecten terug:
- Voor wie ga ik iets maken?
- Waarom ga ik dit voor die persoon maken?
- Wat vindt deze persoon leuk/mooi?
- Zoeken van voorbeelden op het internet (vergroten van je eigen wereld)
- Stappenplan maken: visueel en met materialen, eventueel voorbeelden opzoeken in boekjes.
Leren omgaan met kritiek
Begeleiders ondersteunen bewoners bij het leren omgaan met kritiek door hier over te praten en te exploreren hoe de bewoner zo`n situatie een volgende keer kan aanpakken.
Werken in de gemeenschap
Een aantal bewoners werkt bij lokale ondernemers (voorbeeld schappen vullen) voor een aantal uur per week (keuken restaurant, chocolaterie, keuken bejaardenhuis, zwembad). Er is altijd een begeleider van de bewoner betrokken, fysiek of op afstand. De begeleider heeft goed zicht op de werkzaamheden die de bewoner kan doen bij de lokale ondernemer en bespreekt met de bewoner de ervaren uitdagingen. Ondersteunde communicatie wordt ingezet om de communicatie te ondersteunen met de werkgever (gebruik van foto`s, gebaren, picto`s, de directe omgeving) Tevens wordt er een cursus Nederlands spreken ondersteund met gebaren; aangeboden aan de werkgevers. Bij start van de werkzaamheden is er intensief overleg nodig in verband met het maken van afspraken, afbakenen van taken, uitbreiding van taken, vaktechnische zaken, hygiëne, communicatie, structuur, planning. De werkgever zoekt samen met de bewoner en de begeleider naar oplossingen bij ervaren problemen.
Maar ook zijn bewoners betrokken bij maatschappelijke projecten. Zo hebben zij bijvoorbeeld een kunstzinnige zitbank gemaakt waarvan alle dorpsbewoners kunnen genieten.